ضرورت دانشنامه مديريت شهري و روستايي
همانطوريكه از نام پژوهش مستفاد مي گردد و به معني كنكاش و جستجو است كه درزبان انگليسي تحت كلمه «search » يا تحقيق از آن نام برده مي شود در اينجا سعي مي نماييم موضوع پژوهش در شهرهاي امروز را كه يكي از اقدامات ماندگار سازمان شهرداريها و دهياريهاي كشور طي سالهاي اخير يعني طراحي و تدوين دانشنامه مديريت شهري و روستايي است اختصاص دهيم اين دانشنامه با بيش از 900 صفحه مطلب علمي پيرامون 350 موضوع مرتبط به مباحث مختلف تخصصي مديريت هاي مختلف شهري و روستايي مي باشد همانطوريكه مي دانيد در جهان امروز شهرها و روستاها در زندگي بشري ابعاد گسترده و پيچيده اي يافته اند ، از يكسو به جهت روح خاص كالبدي جلوه هزاران سال تلاش و تكاپوي انسان در ابعاد فرهنگي ، هنري ، معماري ، اقتصادي و اجتماعي بوده و با موجوديت خود به عنوان تنظيم كننده روابط عيني اجتماعي شهروندان و اثر گذار بر زمينه هاي فكري و رفتاري آنان ، داراي نقش متفاوتي نسبت به گذشته هستند، از سوي ديگر در دهه هاي اخير با رشد فن آوريهاي جديد شيوه زندگي شهري به نظام غالب زيستي جهان تبديل شده اند و به عبارت ديگر فعاليت هاي معيشتي و اقتصادي بصورتي روز افزون خصلتي شهري بخود گرفته اند.
بر همين اساس مديريت هاي جامع شهري و روستايي چنان ابعاد متنوع يافته اند كه كاربرد آنها بدون بهره گيري از آموزش هاي بنيادين با پشتوانه هاي پژوهشي ، ناممكن مي نمايد يا نمي تواند به اندازه كافي مفيد و پايدار باشد . در اين راستا مقايسه تطبيقي بين شهر ها و روستا هاي موفق با شهر ها و روستا هاي ناموفق حاكي است كه در دنياي معاصر ، اداره امور شهر ها و روستا ها نه با اتكا بر بينش و روش سنتي مبتني بر ذهنيت هاي غير علمي ( تجربي) مفيد است و نه با اتكاي صرف بر بكار گيري آموخته هاي نظري و غير مشاركت طلبانه به اين ترتيب آموزش هدفمند و موثر و متناسب براي مديران و كارشناسان ارشد شهري و روستايي (آموزشهاي كاربردي) پيش شرط بهبود مديريت شهري و روستايي به شمار مي آيد. به همين جهت در موضوع پژوهش هاي شهري و روستايي مانند تدوين دانشنامه مديريت شهري و روستايي نيز دو هدف پشتيباني و تغذيه فكري تصميم سازان و تصميم گيران شهري و روستايي و انطباق با روشها و شرايط روز مورد نظر بوده است ، بدين جهت در رابطه اي تكميلي و متقابل مي تواند باعث ارتقاي كيفيت و اثر بخشي برنامه هاي آموزشي گرديده و در عين حال محصول مشترك آموزش و پژوهش مي تواند تغيير و بهبود عملي در نگرش فكري و رفتاري مديران شهري و روستايي در هنگام مواجهه با مسائل ايجاد نمايد.
تعريف دانشنامه:
دانشنامه كه معادل فارسى دائرة المعارف عربى است، به مجموعه‌اي اطلاق مى‌شود كه اطلاعاتى جامع و در عين حال فشرده درباره دانسته‌ها و يافته‌هاي بشر در اختيار خوانندگان مى‌گذارد. گردآوري‌ِ چنين مجموعه‌هايى سابقه‌اي بيش از دو هزار سال دارد و غالباً ثمره كوششهاي فردي بوده مي باشد.
تعريف دانشنامه مديريت شهري و روستايي:
دانشنامه مديريت شهري و روستايي با نقش ابزاري در حوزه هاي مختلف علمي و كاربردي به كمك پژوهشگران و مديران شهري و روستايي مي آيد و به عنوان ابزاري مستند و علمي راهگشاي ابهامات اين پژوهشگران و مديران خواهد بود.
نقش دانشنامه مديريت شهري و روستايي:
امروزه نقش بنيادين دانشنامه هاي آموزشي مختلف در توسعه سياسي، فرهنگي و اجتماعي بويژه مديريتي بر كسي پوشيده نيست و مي توان گفت كه كليد توسعه يافتگي هر نظام سياسي بر پايه استفاده از منابع معتبرآموزشي آن نظام قرار دارد. يكي از منابع مورد نظر در رشد و توسعه ، توسعه منابع انساني است كه در اين راستا دانشنامه هاي مختلف فرهنگي، علمي، كاربردي، تاريخي و … نقش بارزي دارند بويژه اينكه شهرها و روستاها محل زيست بشري مي باشند و از اولويت هاي هر مديريت شهري و روستايي شناسايي و باز تعريف واژگان مورد نياز تعاملات بشري شهروندان است بدين جهت و در زمينه توسعه منابع انساني مديريتي شهري و روستايي تأليف دانشنامه مديريت شهري و روستايي نقش برجسته اي مي يابد و در همين راستا مي توان گفت اين دانشنامه در برگيرنده يافته هاي علمي و تجربي است كه در حوزه هاي مختلف تحقيقي و آموزشي به كمك پژوهشگران شهري و روستايي مي آيد بدين منظور مي توان گفت دانشنامه مديريت شهري و روستايي به عنوان ابزاري مستند و علمي ، راهشگاي بسياري از ابهامات و سوالات پژوهشگران شهري وروستايي بوده و در جهت تعميق استفاده از ادبيات گفتاري مشترك بين مديران و كارشناسان مديريتهاي شهري و روستايي موثر واقع خواهد شد . براين اساس خلاء وجود چنين دانشنامه اي براي استفاده مديران و كارشناسان شهري و روستايي از سالها پيش احساس مي شد . كه با شروع به كار مديريت جديد در سازمان شهرداريها و دهياريهاي كشور از جمله اولين اقدامات تلاش جهت تهيه و تدوين و تأليف اين اثر بزرگ بود. كه با لطف الهي پس از حدود 20 ماه تلاش مداوم در تاريخ 13/2/87 تأليف اثر نهايي و تحويل دفتر آموزش و مطالعات كابردي سازمان گرديد.
ضرورت دانشنامه مديريت شهري و روستايي :
براساس يافته هاي فوق سازمان شهرداريها و دهياريهاي كشور با استفاده از توان علمي اساتيد بنياد دانشنامه بزرگ فارسي اقدام به تهيه دانشنامه مديريت شهري و روستايي نمود .
ناگفته نماند هدف از تهيه دانشنامه مديريت شهري و روستايي فراهم نمودن مجموعه‌اي مرجع و تخصصي است كه تمامي اطلاعات و داده‌هاي مستند، استاندارد و علمي مرتبط با مفاهيم مديريت منابع انساني، اقتصادي و اجتماعي شهري و روستايي را در خود جاي داده و در سطح كلان به تعريف و تبيين روابط اقتصادي – حقوقي واجتماعي نهادهاي دست‌اندركار مديريت هاي شهر و روستا با يكديگر و با شهروندان مي‌پردازد.
اهداف ملي حاصل از تهيه دانشنامه:
تاكنون در كشور ما و كشورهاي منطقه چنين دانشنامه اي تهيه نشده و اين دانشنامه اولين توليد دانش نامه اي در زمينه مديريت شهري و روستايي است كه داراي شاخصهاي برجسته ملي ذيل مي باشد:
– دانش نامه اي است علمي و كاربردي ؛
– بومي است و تمام مقالات آن براساس نيازهاي مديريت بومي شهري و روستايي تهيه شده است؛
– زمينه ترويج علمي مديريت شهري و روستايي را در كنار توسعه فرهنگ شهروندي در كشور فراهم و به همين جهت پيش بيني مي گردد از كشورهاي خاورميانه بويژه همسايگان پيشنهادهاي متعددي براي ترجمه اين دانش نامه به زبان هاي عربي و … دريافت گردد.
زمان و نيروي تخصصي جهت تهيه دانشنامه:
اين اثر حاوي بيش از 350 مقاله بسيار ارزشمند در زمينه هاي مختلف علوم حوزه هاي تخصصي مديريت شهري و روستايي بوده و توسط بيش از پنجاه استاد دانشگاه با مراتب علمي استادياري تا استاد كامل تهيه و براي تأليف هر كدام از مقالات آن حداقل 25 ساعت وقت مفيد علمي صرف شده و در مجموع بيش از 8750 نفر- ساعت زمان برده است.
اهداف:
اساسا” هدف تدوين دانشنامه ها،ارتقاي سطح آگاهيها و بهبود كيفي و كمي دانش اجتماعي است و لذا مي‌توان اهداف تدوين دانشنامه مديريت شهري و روستايي را بدين گونه درنظر داشت:
الف) هدف كلي:
اطلاع‌رساني سازمان يافته در زمينه مديريت شهري و روستايي منابع انساني، اقتصادي، حقوقي، جغرافيايي، سياسي و ساير زمينه‌هاي مرتبط
ب) اهداف جزئي:
معرفي مديريت شهري و روستايي به عنوان يكي از شاخه‌هاي علوم در حال حاضر
معرفي تاريخچه و سير تحولات مديريت شهري و روستايي در ايران و جهان
معرفي مباني و مفاهيم زيربنايي و نظريات در امور مديريت شهري و روستايي
ارائه مباني حقوقي و قانوني مديريت شهري و روستايي
اشاره به ابعاد فني و عمراني مديريت شهر و روستا
اشاره به ابعاد جغرافياي سياسي مديريت شهر و روستا
اشاره به ابعاد حمل و نقل شهري و روستايي
تعريف مفاهيم منابع انساني و اجتماعي و نقش اين منابع در رشد و توسعه شهر و روستا
بحمد الله تأليف اين اثر ماندگار كه در سال جاري تكميل و نهايي گرديده و در مراسم اختتاميه گراميداشت يكصدمين سال تأسيس شهرداريها در كشور در تاريخ 5/4/87 در اصفهان با حضور جمع كثيري از مديران ارشد نظام و صاحب نظران علم مديريت شهري و تعدادي از مديران شهري و روستايي رونمايي گرديده و جهت چاپ و تكثير در اختيار انتشارات سازمان شهرداريها و دهياريهاي كشور قرار گرفت اميدوار هستيم (در سال شكوفايي و نوآوري)با رونمايي از اين دانش نامه و عرضه آن به تمامي علاقه مندان علوم كاربردي مديريت شهري و روستايي بتوانيم، قدمي هرچند كوچك در راستاي شكوفايي علمي – كاربردي مديريت شهري و روستايي برداشته باشيم. لذا از كليه مديران شهري و روستايي و متخصصين و علاقمندان به مباحث علمي و كاربردي مديريت شهري و روستايي بويژه اساتيد و دانشجويان عزيز گرايشهاي مختلف مديريت شهري و روستايي دعوت مي گردد با مراجعه به انتشارات سازمان اقدام به تهيه اين اثر ماندگار بنمايند .